Dla zdrowia i urody

Zadbajmy o oczy

• Dla zdrowia i urody
• 2025 / 02 / 05

Zdrowe oczy to bez wątpienia ważny atut naszej urody. Jednak często o tym zapominamy. Zmęczone oczy, nieprzyjemne uczucie piasku pod powiekami, przekrwienie czy swędzenie, to najczęstsze dolegliwości związane z aparatem wzroku, jakie odczuwamy. Nie bagatelizujmy tych problemów. Najczęstszą dolegliwością są tzw. suche oczy. Długotrwała dysfunkcja gruczołów Meiboma (gruczoły łojowe) prowadzi bowiem do nieodwracalnego zaniku ich czynności.

Łzy, zwane profesjonalnie filmem łzowym, to fizjologiczny płyn, pokrywający powierzchnię oka. Chroni on przed uszkodzeniami, usuwa zanieczyszczenia i patogeny próbujące dostać się do organizmu, gwarantuje ostrość widzenia, nawilża oko. Film łzowy składa się z trzech warstw. Zaburzenie którejkolwiek z nich prowadzi do rozwoju zespołu suchego oka.

Wewnętrzna warstwa śluzowa odpowiedzialna jest głównie za przyleganie łez do powierzchni gałki ocznej. Środkowa warstwa wodna gwarantuje nawilżenie, dostarczenie tlenu, posiada właściwości antybakteryjne. Zewnętrzna warstwa lipidowa, czyli tłuszczowa, odpowiedzialna jest za zapobieganie "parowaniu" łez i ochronę stabilności filmu łzowego. Powinniśmy o nią dbać każdego dnia. Zaburzenia jej funkcji wykrywa się u większości osób cierpiących na zespół suchego oka.

Na brzegach naszych górnych i dolnych powiek znajduje się aż kilkadziesiąt gruczołów, zwanych gruczołami Meiboma lub tarczkowymi. Są widoczne po wywinięciu powieki w postaci perłowych linii prostopadłych do brzegu powieki. To właśnie one produkują substancję lipidową, tworzącą zewnętrzną warstwę łez. Fizjologicznie ta warstwa ma postać ciekłą, która uwalniana jest i rozprowadzana po powierzchni oka podczas mrugania.

Częste przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych, długotrwałe patrzenie w ekran telefonu, komputera czy telewizora, prowadzą do dysfunkcji gruczołów Meiboma (MGD). Do tego stanu mogą również przyczyniać się schorzenia tarczycy, choroby autoimmunologiczne, noszenie soczewek i niezachowanie reżimu higienicznego, przyjmowanie retinoidów, stosowanie hormonalnej terapii zastępczej.

Gruczoły tarczkowe lubią fizjologiczne nawilżenie i ciepło. Jeśli zaburzymy ich pracę, zapychają się i produkują zgęstniałą substancję, która przewlekle nie zapewnia odpowiedniej ochrony łzom. Przy silnej dysfunkcji widoczne są perliste skupienia substancji u nasady rzęs. Innymi objawami są zaczerwienienie, szczypanie, suchość oczu. Czujemy jakby pod powiekami gromadziły się ziarna piasku a mruganie powoduje dyskomfort. Często brak lipidowej warstwy ochronnej przejawia się wypływaniem środkowej warstwy wodnej, a więc łzawieniem. Miejscowo niedrożność gruczołu może przybrać postać guzka od 2 do 8 mm, wypełnionego ropno-krwistą masą. Jest to tzw. gradówka (tarsal cyst), której leczenie najlepiej skonsultować z okulistą. Jęczmienie (stye) to z kolei w większości przypadków zakażenie gronkowcami. Często potrzebują leczenia miejscowego antybiotykiem.

Ważna jest higiena oczu. Brzeg powiek należy myć codziennie, a nawet dwa razy dziennie, tak samo jak myjemy zęby. Wieczorem dokładnie usuwamy makijaż oraz resztki kolorowych kosmetyków, kredki, eylinera, tuszu do rzęs. Nie malujemy nigdy linii wodnej i nie wykonujemy w tym miejscu makijażu permanentnego, bo zaburza to fizjologiczną pracę gruczołów. Nie wolno również kłaść się spać bez zmycia makijażu. Także noszenie sztucznych rzęs nie zwalnia nas z higieny, wręcz przeciwnie, u nasady rzęs przy nałożeniu kleju gromadzi się dużo zanieczyszczeń.

Wykonując demakijaż specjalnie do tego przeznaczonymi wacikami, płynem micelarnym do higieny, przecieramy powieki od wewnętrznego kącika na zewnątrz. Ruch taki wykonujemy również od powieki w kierunku nasady rzęs. Dzięki takiej higienie wieczorem usuniemy kurz i zabrudzenia, a rano tzw. śpiochy. Pamiętajmy o myciu oczu także wtedy, gdy nie nosimy makijażu.

Krople do oczu są często pomocne przy problemach z oczami.

---

Leczenie dysfunkcji gruczołów Meiboma i zaawansowaną profilaktykę wystąpienia tego schorzenia zaczynamy od stosowania ciepłych, suchych okładów (po dokładnym oczyszczeniu rzęs). Możemy do tego użyć opasek materiałowych wypełnionych ryżem lub ziarnem lub maski żelowej. Opaskę z ziarnem podgrzewamy w kuchence mikrofalowej lub piekarniku, a żelową podgrzewamy w ciepłej wodzie i kładziemy na powiekach na ok. 5-10 minut. Musimy uważać, aby nie poparzyć się, temperatura nie może być za wysoka. Po zdjęciu opaski wykonujemy masaż powiek - od środka powieki w kierunku rzęs. Czynność powtarzamy raz lub dwa razy dziennie, a profilaktycznie dwa razy w tygodniu.

Przy stanach zapalnych powiek, przy gradówkach, jęczmieniach nie wyciskamy guzków. Nie pocieramy złotą obrączką, nie kładziemy zaparzonych ziół czy herbaty w torebkach. Te stare sposoby prawdopodobnie pomagały tylko dlatego, że rozgrzewały ujścia gruczołów. Jednak biżuteria noszona na co dzień, zawiera na powierzchni drobnoustroje, które mogą pogorszyć stan powiek.

Jak w wielu postaciach związanych z suchością oka, wskazane jest stosowanie kropli ocznych. Pamiętajmy, że jedno opakowanie może być stosowane tylko przez tę jedną osobę. Wybierajmy krople bez konserwantów, co gwarantuje możliwość aplikacji wielokrotnie w ciągu dnia bez ryzyka uszkodzenia oka.

Jedną z ważniejszych rzeczy, o której powinniśmy pamiętać, stosując krople do oczu, jest termin ich przydatności po otwarciu. Zazwyczaj krople możemy bezpiecznie stosować przez 30 dni od pierwszego użycia. Znajdziemy również preparaty ważne przez dłuższy okres, nawet 360 dni po rozpoczęciu stosowania. Po upływie tego czasu ich użycie może być ryzykowne, a producent nie bierze odpowiedzialności za ich skuteczność i bezpieczeństwo. Dobrym zwyczajem powinno być zapisanie, kiedy pierwszy raz użyliśmy kropli. Część producentów przeznacza na to specjalne miejsce na opakowaniu.

Przed zakropleniem oka należy dokładnie umyć ręce. Dodatkowo zawsze myjemy ręce po aplikacji kropli, kiedy walczymy z czynnikiem zakaźnym. Możemy nieświadomie zatrzeć ręką drugie oko i przenieść zakażenie.

Krople aplikujemy w pozycji siedzącej, lekko odchylonej do tyłu. Jedną ręką odciągamy dolną powiekę do dołu, tworząc w ten sposób kieszonkę, nazywaną workiem spojówkowym, do którego drugą ręką zakraplamy krople. Od razu po podaniu zamykamy oko na 1-2 minuty, aby substancja lecznicza przeniknęła do wnętrza oka. Częstym błędem jest mruganie, chociaż może nam się wydawać, że to pomoże rozprowadzić krople po powierzchni oka. W rzeczywistości powoduje to, że lek poprzez kanaliki łzowe przedostaje się do nosa, a potem do gardła.

Z tego samego powodu błędem jest podanie kropli w okolicę wewnętrznego kącika oka. Aby lek nie "uciekał" przez nos do gardła, można podczas aplikacji i chwilę po, ucisnąć palcem wskazującym drogi łzowe przy wewnętrznym kąciku oka, tuż przy nosie. Gdy podajemy kilka preparatów, należy zachować pomiędzy nimi co najmniej 5-minutową przerwę.

Coraz więcej osób korzysta z soczewek kontaktowych jako wygodnej metody korekty wady wzroku. Niestety jednym z niewielu minusów ich noszenia, może być częste przesuszenie oczu. Oprócz doboru soczewek o lepszej przepuszczalności tlenu, należy wspomagać się kroplami nawilżającymi. Przede wszystkim należy wybrać preparaty przeznaczone dla osób noszących szkła kontaktowe. Wtedy można ich używać bez konieczności ściągania soczewek na czas aplikacji.

Gdy używamy kropli po ściągnięciu soczewek, musimy odczekać około pół godziny zanim założymy je z powrotem. W przeciwnym razie substancje zawarte w niektórych kroplach mogą reagować z soczewką, odbarwiając ją lub uszkadzając w inny sposób.

Jeśli poszukujemy kropli, które mają nam pomóc zmniejszyć suchość oka, to szukajmy kropli z kwasem hialuronowym (hyaluronic acid) w składzie. Działanie kwasu hialuronowego polega na zdolności wiązania naprawdę dużych ilości wody. Świetlik (eyewort, euphrasia) to kolejny składnik często występujący w kroplach do oczu. Ma on właściwości przeciwzapalne i łagodzące. Podobnie rumianek (chamomile) i zielona herbata (green tea), które mają działanie przeciwbakteryjne i antyoksydacyjne.

Pamiętajmy, że nie trzeba dużo zabiegów, aby oczy cieszyły się dobrym zdrowiem i ładnym wyglądem.