Dla zdrowia i urody

Kolagen dla urody - fakty i mity

• Dla zdrowia i urody
• 2025 / 07 / 23

Kolagen to białko strukturalne, które jest kluczowe dla zdrowia skóry, kości stawów i innych tkanek łącznych. Wpływa na elastyczność, grubość skóry, buduje włosy i paznokcie. Brak kolagenu objawia się zmarszczkami i utratą jędrności skóry, słabszymi stawami (kolagen jest kluczowym składnikiem chrząstki, która chroni stawy). Prawie jedną trzecią wszystkich białek w organizmie zajmuje kolagen. Występuje on w wielu tkankach i narządach, kościach, więzadłach, naczyniach krwionośnych, jelitach i skórze.

Około 30. roku życia wewnętrzna synteza kolagenu słabnie wraz z upływającym wiekiem. Włókna kolagenowe podlegają ścieńczeniu (stają się cieńsze) i fragmentowaniu. W wyniku starzenia następuje osłabienie mięśni oraz spadek zawartości tkanki tłuszczowej w obrębie twarzy, co przyczynia się do zmiany owalu twarzy i powstawania zmarszczek. Szczytowy moment następuje w okresie menopauzalnym pod wpływem zmian wytwarzania hormonów żeńskich, a właściwie znacznego spadku poziomu estrogenów, które są istotne w procesie produkcji endogennego kolagenu. Po 60. roku życia wytwarzanie naturalnego kolagenu jest już minimalne.

Mit: Suplementy kolagenowe zastępują uszkodzony kolagen w skórze.

Kolagen, który spożywamy w postaci suplementu, nie trafia bezpośrednio do skóry czy innych tkanek jako gotowe białko. Nasz organizm trawi go w przewodzie pokarmowym do prostszych elementów - aminokwasów. Dopiero te aminokwasy, po wchłonięciu w jelicie cienkim, mogą zostać wykorzystane przez organizm do produkcji własnego kolagenu - ale tylko wtedy, gdy organizm ma odpowiednie warunki do jego syntezy. Zatem suplement nie uzupełnia kolagenu bezpośrednio, ale dostarcza materiał, z którego organizm może go ewentualnie wytworzyć.

Mit: Suplementy kolagenowe to jedyny sposób na zwiększenie kolagenu w organizmie.

Organizm sam potrafi wytwarzać kolagen, wykorzystując do tego zarówno aminokwasy dostarczane z pożywieniem, jak i te, które sam wytwarza (tzw. aminokwasy endogenne). Dobrze zbilansowana dieta, zawierająca odpowiednią ilość białka, witamin i składników mineralnych, wspiera ten proces. Do najważniejszych składników odżywczych potrzebnych do syntezy kolagenu należą witamina C, cynk, miedź, żelazo. Suplementy mogą być pomocne w przypadku niedoborów, ale nie są jedynym sposobem na wspieranie produkcji kolagenu.

Fakt: kolagen zawarty w suplementach dostarcza aminokwasów, które organizm może wykorzystać.

Suplementy kolagenowe zawieraja m.in. lizynę, która jest egzogennym aminokwasem niezbędnym do tworzenia nowego kolagenu. Należy jednak zwrócić uwagę, że część aminokwasów budujących kolagen to tzw. aminokwasy endogenne, co oznacza, że nasz organizm sam je wytwarza. Poza tym zróżnicowana dieta dostarcza wystarczającą ilość aminokwasów egzogennych, tzn. tych, których dostarczenie z pożywieniem jest konieczne. Co więcej, zrównoważona dieta bogata w składniki odżywcze wspomaga produkcję kolagenu, bo do syntezy tego białka niezbędna jest witamina C, żelazo, cynk.

Mit: Suplementy kolagenowe działają natychmiast.

Efekty - jeśli w ogóle się pojawią, wymagają cierpliwości i regularnego stosowania przez kilka tygodni. Produkcja kolagenu w organizmie to złożony, wieloetapowy proces. W badaniach naukowych prowadzonych z udziałem ludzi pozytywne efekty suplementacji (np. poprawa elastyczności skóry) oceniano zazwyczaj po 8-12 tygodniach codziennego stosowania. Ponadto na skuteczność wpływa wiele czynników: wiek, dieta, poziom stresu, aktywność fizyczna, ekspozycja na promieniowanie UV, palenie papierosów, niedobory witamin i minerałów.

Zmarszczki to efekt niedoboru kolagenu.

---

Mit: Kolagen to cudowny środek na piękną skórę, włosy i paznokcie.

Niestety, nie ma jednego uniwersalnego środka, który rozwiązuje wszystkie problemy estetyczne. Badania naukowe rzeczywiście wskazują, że suplementacja kolagenu może poprawić jędrność, elastyczność i nawilżenie skóry. Natomiast niewiele jest dowodów potwierdzających skuteczność kolagenu w poprawie stanu włosów i paznokci. Efekty mogą być zróżnicowane i zależą od wielu innych czynników, takich jak dieta, genetyka, pielęgnacja i ogólny stan zdrowia.

Mit: Suplementy kolagenowe mogą odwrócić proces starzenia.

Produkcja kolagenu w organizmie naturalnie maleje z wiekiem. Suplementacja może pomóc spowolnić ten proces, lecz nie jest w stanie całkowicie cofnąć skutków starzenia. Lepsze efekty niż samo przyjmowanie suplementów daje połączenie zdrowej diety, aktywności fizycznej i odpowiedniej pielęgnacji.

Mit: Każdy kolagen działa tak samo.

Suplementy kolagenowe różnią się m.in. źródłem kolagenu (bydlęcy, wieprzowy, drobiowy, rybi), formą (kolagen natywny, hydrolizowany, czyli rozłożony na mniejsze peptydy czy aminokwasy) oraz ilością białka w porcji. Najlepsze efekty uzyskiwano, stosując suplementy zawierające ok. 10g kolagenu hydrolizowanego dziennie. Hydrolizat kolagenu wchłania się szybciej i lepiej niż kolagen w formie nieprzetworzonej.

Fakt: Dla większości zdrowych osób suplementy kolagenowe są bezpieczne.

To prawda, ale z pewnymi zastrzeżeniami. Suplementację powinna poprzedzać konsultacja z lekarzem, zwłaszcza u osób cierpiących na różne schorzenia, w których dieta wysokobiałkowa jest niewskazana (m.in. schorzenia nerek czy wątroby). Ponadto należy uważnie czytać skład preparatu - niektóre składniki zawierają cukry, barwniki, aromaty, lub inne dodatki, które mogą wywoływać działania niepożądane.

Mit: Suplementy kolagenowe są wegańskie.

Kolagen to białko pochodzenia zwierzęcego, nie występuje w świecie roślin. Zatem żaden produkt zawierający kolagen (lub jego hydrolizat) nie jest wegański ani wegetariański. Dostępne są natomiast wegańskie, które zawierają aminokwasy roślinne lub roślinne surowce wspierające produkcję kolagenu w organizmie. Ale nie zawierają one kolagenu jako takiego.

Mit: Kolagen w kosmetykach wnika wgłąb skóry.

Kolagen w kosmetykach to duże cząsteczki białkowe, które nie są w stanie przeniknąć przez naskórek. Działają jedynie powierzchniowo, tworząc warstwę ochronno-nawilżającą. Jednak niektóre kosmetyki zawierają hydrolizowany kolagen lub kolagen rozpuszczalny, czyli mieszaninę krótkich peptydów i aminokwasów, które mogą w ograniczonym stopniu wnikać wgłąb skóry i działać stymulująco.

Mit: Kolagen w kosmetykach odbudowuje kolagen w skórze.

Kolagen zawarty w kosmetykach nie dociera do fibroblastów - komórek odpowiedzialnych za produkcję kolagenu w skórze właściwej. Składniki aktywne, takie jak peptydy czy aminokwasy, mogą wspomagać procesy regeneracyjne, ale w stężeniach obecnych w kosmetykach nie są w stanie znacząco odbudować struktury kolagenu. W tym zakresie skuteczniejsze mogą być preparaty doustne.

Na ilość i jakość kolagenu w naszym organizmie mają wpływ różne czynniki. Do najważniejszych należy zdrowy tryb życia i zbilansowana dieta obejmująca produkty bogate w białko. Jeśli palisz, rzuć palenie. Ogranicz alkohol. Nakładaj krem z filtrem przeciwsłonecznym codziennie i pamiętaj o ponownym jego nałożeniu co dwie godziny, jeśli przebywasz na słońcu. Noś kapelusze z szerokim rondem i ubrania zakrywające ciało, gdy dużo czasu spędzasz na zewnątrz.

Jeśli zdecydujesz się wypróbować suplementy kolagenowe, zwróć uwagę na ich pochodzenie oraz rodzaj białka, najlepiej gdyby było hydrolizowane. Wszystkie dostępne preparaty reklamują się jako super mocne, skuteczne, najlepsze itd. Z badań wynika, że najlepszym dla urody jest kolagen morski typu I. Jest on najmocniejszym kolagenem w ciele i stanowi 90% całego kolagenu, co czyni go idealnym do suplementacji, poprawia wygląd skóry, włosów i paznokci. W swojej strukturze przypomina on kolagen ludzki, dzięki czemu lepiej się wchłania. Dobrą alternatywą jest też kolagen wołowy, który wspiera rekonstrukcję tkanki łącznej. Cenne dla skóry będzie też wprowadzenie do codziennego jadłospisu źródeł witamin A, C i E, antyoksydantów, kwasów tłuszczowych Omega-3 oraz związków siarki.

Teraz, w okresie letnim, wybierając się nad ocean czy jezioro, pamiętajmy o ochronie naszej skóry przed promieniami UV, które mają szkodliwy wpływ na zawartość kolagenu w naszej skórze.