Dla zdrowia i urody

Choroby skóry - co warto wiedzieć

• Dla zdrowia i urody
• 2024 / 11 / 26

Choroby dermatologiczne, takie jak atopowe zapalenie skóry (AZS), łuszczyca, egzema oraz łojotokowe zapalenie skóry, mogą powodować znaczny dyskomfort i wpływać na jakość życia. Pomimo podobnych objawów, każda z tych chorób ma inną etiologię (pochodzenie), wymaga odpowiedniego rozpoznania i leczenia.

Wszystkie te choroby są niezakaźne, co oznacza, że nie można się nimi zarazić, a także są zaliczane do schorzeń przewlekłych.

AZS (atopic dermatitis) to przewlekła choroba zapalna skóry. Choć najczęściej dotyka dzieci, może również występować u dorosłych. Choroba ma przebieg nawrotowy, z okresami zaostrzeń i remisji. AZS często współistnieje z innymi schorzeniami alergicznymi, takimi jak alergiczny nieżyt nosa czy astma. AZS nosi też nazwę wyprysk atopowy. Objawia się głównie intensywnym świądem, suchością skóry i zaczerwienieniem, które często występuje na twarzy, w zgięciach łokciowych i kolanowych.

Jeśli na skórze wystąpi infekcja, może przyjąć formę żółtej skorupy lub małych pęcherzy wypełnionych płynem. Skóra może być również cieńsza, ponieważ się łuszczy, a chory się drapie. Schorzenie to jest związane z osłabieniem bariery naskórkowej i reakcjami alergicznymi, często występuje już we wczesnym dzieciństwie.

Egzema (eczema), to ogólne określenie stanów zapalnych skóry. Nie odnosi się do jednej konkretnej choroby, lecz obejmuje kilka objawów klinicznych, wspólnych dla grupy schorzeń o różnorodnych przyczynach. Objawia się zaczerwienieniem, pęcherzykami, sączeniem i łuszczeniem się naskórka. Do tych objawów dochodzą świąd, ból, co prowadzi do braku snu i izolacji społecznej. Przyczyny mogą być różnorodne, od alergii po podrażnienia mechaniczne.

Warto podkreślić, że swędząca skóra może być oznaką, że z naszym organizmem dzieje się coś niedobrego, co wymaga od nas szczególnej uwagi. Choć swędzenie skóry w obszarze głowy oraz ciała może też świadczyć jedynie o nadmiernym przesuszeniu danego obszaru, a niekoniecznie o występuącej chorobie.

Innym schorzeniem jest łuszczyca (psoriasis). Łuszczyca charakteryzuje się powstawaniem grubych, łuszczących się plam o czerwonym zabarwieniu, pokrytych srebrzystą łuską. Zmiany najczęściej występują symetrycznie i pojawiają się na łokciach, owłosionej skórze głowy czy plecach i pośladkach. Choroba ma podłoże autoimmunologiczne, co oznacza, że układ odpornościowy atakuje zdrowe komórki skóry. Wyróżniamy dwa typy łuszczycy. Typ 1 jest częstszy, występuje u osób w wieku 20-40 lat i jest silnie związany z czynnikami genetycznymi. Cechuje go cięższy przebieg i jest trudniejszy w leczeniu. Typ 2 zaczyna się pomiędzy 50. a 70. rokiem życia i jest przede wszystkim związany z czynnikami środowiskowymi, takimi jak infekcje, leki czy stres. Łuszczyca jest niestety nieuleczalna, ale stosowane obecnie leki biologiczne dają nadzieję na długotrwałe okresy bezobjawowe.

Swędzenie może być efektem zwykłego przesuszenia skóry, ale nie należy go lekceważyć.

---

Łojotokowe zapalenie skóry (seborrhoeic dermtitis) najczęściej występuje w miejscach bogatych w gruczoły łojowe, takich jak twarz, skóra głowy i okolice uszu. Charakteryzuje się tłustymi, żółtymi łuskami i zaczerwienieniem, a jego rozwój jest związany z nadprodukcją łoju oraz obecnością drożdżaków. Choroba ma charakter sezonowy, co oznacza, że może pozostać uśpiona przez część roku i ujawnić się później. Objawy łojotokowego zapalenia skóry nasilają się zazwyczaj w chłodnych miesiącach, czyli jesienią i zimą. Łojotokowe zapalenie skóry nie powinno być mylone ze skórą łojotokową, która cechuje się po prostu zwiększoną produkcją sebum.

Jak można sobie pomóc? Podstawą jest właściwa diagnostyka, ponieważ leczenie każdej z tych chorób wymaga indywidualnego podejścia, opartego na rozpoznaniu i wyeliminowaniu czynników wyzwalających. Dlatego najlepsza jest konsultacja dermatologiczna. W przypadku AZS i egzemy, kluczowe jest unikanie alergenów i substancji drażniących, np. silnych detergentów, perfum czy barwników. Często stosuje się maści ze składnikami przeciwzapalnymi, aby zmniejszyć stan zapalny. Dodatkowo niekiedy konieczne jest wdrożenie miejscowych antybiotyków - po zaobserwowaniu wtórnej infekcji bakteryjnej tkanki skórnej, która jest częstym powikłaniem w AZS.

Regularne kąpiele są skuteczne w nawilżaniu i oczyszczaniu skóry, pomagają w usuwaniu łusek, strupów, bakterii, alergenów oraz substancji drażniących. Zaleca się, aby kąpiel odbywała się w letniej wodzie raz dziennie i trwała od 5 do 10 minut. Pacjenci powinni wybierać łagodne środki myjące, które nie zawierają mydła, barwników ani substancji zapachowych, a także są hipoalergiczne. Po kąpieli ważne jest, aby delikatnie osuszyć skórę i nałożyć emolienty w ciągu trzech minut, co pomoże zatrzymać wilgoć w skórze.

W łojotokowym zapaleniu skóry leczenie ma na celu modulację produkcji sebum, redukcję kolonizacji skóry przez drożdżaki oraz kontrolę stanu zapalnego. W przypadku łagodnych zmian, leczenie miejscowe jest główną metodą terapeutyczną. Pomocne są szampony i kremy z substancjami przeciwgrzybiczymi i bakteriobójczymi. W przypadku obu schorzeń ważne jest, aby regularnie kontrolować stan skóry, unikać stresu i prowadzić zdrowy tryb życia, który ma znaczący wpływ na zaostrzenia chorób dermatologicznych.

Niezależnie od rodzaju schorzenia, główną rolę w terapii odgrywa odpowiednia pielęgnacja skóry, a w szczególności regularne stosowanie emolientów. Są to preparaty, które pomagają odbudować barierę ochronną skóry, nawilżają ją i zapobiegają utracie wody. Emolienty tworzą na powierzchni skóry warstwę lipidową, która chroni przed działaniem czynników zewnętrznych i redukuje świąd. W przypadku AZS, emolienty powinny być stosowane co najmniej 2-3 razy dziennie. Ich składniki aktywne, takie jak ceramidy, glicerol czy masło shea, skutecznie łagodzą podrażnienia, natłuszczają i przywracają skórze elastyczność. W łuszczycy warto wybierać emolienty o bogatej konsystencji, które intensywnie nawilżają i zmiękczają skórę, zmniejszając łuszczenie. Emolienty typu woda w oleju są szczególnie przydatne w leczeniu przewlekłej łuszczycy plackowatej, gdyż wspierają działanie sterydów. Większość produktów nawilżających składa się w 65-85 procentach z wody, która działa jak rozpuszczalnik dla składników przywracających skórze odpowiedni poziom nawilżenia. Kondycję skóry poprawia także stosowanie kąpieli olejowych.

W łojotokowym zapaleniu skóry zalecane są lekkie formuły emolientów, które nie będą nadmiernie obciążać skóry. Dodatkowo mogą być wzbogacone o substancje regulujące produkcję sebum.

Wszystkie wspomniane choroby skóry mają różne podłoże, ale łączy je konieczność odpowiedniego rozpoznania, leczenia i pielęgnacji. Regularna pielęgnacja i unikanie czynników wyzwalających mogą znacząco wpłynąć na złagodzenie objawów i poprawę skóry. Należy wybierać kosmetyki o łagodnym działaniu, unikać drażniących substancji chemicznych, zrezygnować z kosmetyków z silnie myjącymi substancjami, unikać długich, gorących kąpieli. W kosmetykach natomiast należy szukać kwasu hialuronowego, ceramidów, gliceryny, aminokwasów. Należy również wprowadzić pewne zdrowe zmiany w postępowaniu. Unikać przegrzewania, wybierać miękkie, naturalne materiały, chronić skórę przed szkodliwymi promieniowaniami UV, pić dużo wody i unikać stresu.

Choroby skórne o podłożu autoimmunologicznym zaliczają się do chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że na AZS choruje 7 procent Amerykanów i ta liczba z roku na rok się powiększa. Coraz większy odsetek dzieci choruje na choroby skórne. Zanieczyszczenie środowiska, chemia w jedzeniu i w kosmetykach sprzyjają rozwojowi stanów zapalnych skóry. Starajmy się pamiętać o wcielaniu w życie wcześniej wymienionych zasad zdrowego postępowania.