To dzięki ceramidom, czyli związkom tłuszczowym, nasza skóra i włosy są nawilżone, nie tracą wody i składników odżywczych, a także są chronione przed uszkodzeniami z zewnątrz. Słowo ceramidy powstało z połączenia dwóch łacińskich słów: cera oznaczaczającego wosk oraz amid oznaczającego organiczny związek zawierający grupę amidową. Sugeruje to ich budowę, ponieważ kwas tłuszczowy jest połączony ze sfingozyną poprzez wiązania amidowe. Ceramidy są lipidami, które wypełniają przestrzenie międzykomórkowe, są substancjami tłuszczowymi. Odgrywają bardzo ważną rolę w warstwie rogowej naskórka, a więc zewnętrznej warstwie naszej skóry. Poza tym są niezwykle ważnym składnikiem ochraniającym łuski naszych włosów.
Bariera ochronna skóry to złożony system, który chroni przed utratą wody, bakteriami, wirusami, substancjami drażniącymi, czynnikami klimatycznymi, takimi jak ostre słońce czy mróz. Ceramidy są jednym z kluczowych elementów tej bariery. Razem z innymi lipidami, takimi jak kwasy tłuszczowe i cholesterol, tworzą warstwę zewnętrzną naskórka.
Skóra potrafi samodzielnie wytwarzać ceramidy. Są produkowane w naskórku i magazynowane w warstwie rogowej jako główny składnik tłuszczowy. Niedobór ceramidów oznacza "rozluźnienie" bariery ochronnej skóry, co skutkuje zwiększeniem TEWL czyli transepidermalnej ucieczki wody z naskórka.
Ceramidy pełnią różnorodne funkcje w organizmie, głównie związane z utrzymaniem integralności strukturalnej komórek, regulacją procesów komórkowych i ochroną skóry. Można powiedzieć, że ceramidy mają potrójne działanie: nawilżają naszą skórę, są jej niezbędnym budulcem oraz chronią ją przed czynnikami zewnętrznymi (promienie UV, smog, wiatr, mróz). Rolę ceramidów można porównać do zaprawy murarskiej, która uszczelnia naszą skórę podobnie jak zaprawa uszczelnia mur zbudowany z cegieł. Bez niej pomiędzy cegłami wiałby wiatr, przeciekałaby przez niego woda i ciepło uciekałoby na zewnątrz.
Oprócz ceramidów, skórny cement tworzy także cholesterol. Ceramidy to wysokowartościowe składniki, które są aktywne nawet w niskich stężeniach. Istnieją różne rodzaje ceramidów. Ostatnie badania wykazały, że w warstwie rogowej naskórka znajduje się kilkanaście różnych typów ceramidów, które różnią się nieco budową. Tym, który najczęściej można zobaczyć na opakowaniach kosmetyków, jest ceramid 1. Składa się on z kwasu linolowego i sfingozyny. Ceramidy mogą ulegać uszkodzeniu lub wypłukaniu na skutek stosowania intensywnych środków myjących.
Ceramidy są bardzo rozlegle wykorzystywane w kosmetyce. Są bardzo potrzebne naszej skórze. Są bardzo wrażliwe na działanie czynników zewnętrznych, takich jak: słońce, dym papierosowy, zanieczyszczenia powietrza itd. Ěle wpływają na nią również przemiany chemiczne, które zachodzą w naszej skórze. Głównym winowajcą jest stres. To właśnie te czynniki mogą przyczynić się do drastycznego spadku ilości ceramidów w skórze i we włosach.
Po 40. roku życia ilość ceramidów w naszej skórze znacznie spada. Nasz organizm nie potrafi już samodzielnie ich odbudować. Skóra z małą ilością ceramidów zaczyna być odwodniona, cienka i mało elastyczna, zaczynają pojawiać się na niej zmarszczki. To właśnie wiele kosmetyków przeznaczonych do cery dojrzałej zawiera różnego typu ceramidy. Oprócz tego ceramidy bardzo często pojawiają się w kremach przeznaczonych do cery suchej i bardzo suchej. A to dlatego, że cera bez ceramidów nie potrafi utrzymać odpowiedniego poziomu nawilżenia. Może to oznaczać ubytki w spoiwie międzykomórkowym w warstwie rogowej naskórka, co objawia się zrogowaceniem i wysuszeniem tego naskórka.
Tak jak mur uszczelnia zaprawa murarska, tak ceramidy uszczelniają naszą skórę.
Zmniejszona zawartość ceramidów w skórze powiązana jest z chorobami, takimi jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry. Stosowanie kosmetyków z ceramidami może pomóc w łagodzeniu objawów tych chorób, ale jest też bardzo korzystne w przypadku pielęgnacji skóry potrzebującej regeneracji. Ceramidy łagodzą zmiany trądzikowe i przyspieszają ich gojenie ze względu na działanie kojące podrażnienia i przeciwzapalne.
Ceramidy są odpowiednie dla każdego. Są uniwersalne i niezbędne dla każdej skóry. Ceramidy w kosmetykach spełniają swój egzamin, to jedne z najważniejszych składników aktywnych. Z badań wynika, że dostarczanie skórze ceramidów w postaci kremów i balsamów uzupełnia brakujące elementy w strukturze skóry. Badania laboratoryjne wykazały, że trzytygodniowe używanie preparatów z ceramidami poprawia stan nawilżenia o ponad 60%.
Idealnie sprawdzą się także w preparatach regeneracyjnych po zabiegach medycyny estetycznej, w przebiegu kuracji dermatologicznych czy w trakcie stosowania kosmetyków zawierających składniki o potencjalnym działaniu drażniącym i przesuszającym, takich jak retinol czy kwasy złuszczające. Oznacza to, że skóra potraktowana kosmetykami z ceramidami staje się nawilżona na dłużej, wolniej traci wodę, a także jest mniej podatna na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych. Ceramidy odpowiadają też za optymalną sprężystość cery, zabezpieczają przed nadmiernym złuszczaniem się naskórka. Można powiedzieć, że ceramidy są jak plaster na uszkodzoną, przesuszoną twarz lub ciało.
W kosmetyce stosowane są głównie ceramidy pochodzenia syntetycznego lub roślinnego. Wśród nazw ceramidów, które mogą znaleźć się w składach INCI (International Nomenclature of Cosmetics Ingrediens) jest kilkanaście rodzajów ceramidów: ceramide 1, 2, 3, 5, 6 II, EOS, EOP, NG, NP, NS, AP, AG, AS.
Ceramidy klasy 1 są istotne dlaw warstwy rogowej naskórka i wspomagają utrzymanie nawilżenia skóry, pomagają w odbudowie uszkodzonej bariery lipidowej, chroniąc skórę przed utratą wody. Ceramidy klasy 3 są ważne dla procesów związanych z różnicowaniem komórek naskórka, biorą udział w regulacji cyklu życiowego komórek skóry, zastępowaniu martwych komórek nowymi, zdrowymi komórkami. Ceramidy klasy 6 są istotne dla struktrury, wspomagają utrzymanie integralności strukturalnej skóry i odgrywają rolę w procesie gojenia się ran oraz regeneracji skóry.
Ceramidy pochodzenia roślinnego są coraz bardziej doceniane. Rośliny wytwarzają szeroką i zróżnicowaną grupę sfingolipidów, nazywanych również fitoceramidami. Można je znaleźć m.in. w zbożach, ryżu, kukurydzy, ziemniakach, słodkich ziemniakach oraz soi. Warto również podkreślić, że ceramidy roślinne i te w skórze są podobne w swej budowie chemicznej.
Niestety z biegiem czasu, a dokładnie po osiągnięciu 40. roku życia, ceramidy przestają być produkowane i skóra traci jędrność oraz staje się przesuszona. Stosowanie kosmetyków z dodatkiem ceramidów poprawia kondycję skóry, wręcz ją zagęszczając. Im wcześniej je wdrożymy w codziennej pielęgnacji, tym bardziej spowolnimy procesy starzenia się skóry.
Ograniczona ilość ceramidów w skórze to składowa wielu problemów, między innymi AZS czyli atopowego zapalenia skóry. Jest to egzema skórna. Charakteryzują ją m.in. zaburzenia w obrębie płaszcza lipidowego, w wyniku czego pojawiają się niedobory ceramidów i skóra staje się sucha, podrażniona i swędząca.
Ceramidy znajdziemy w tonikach, ampułkach, maskach, emulsjach, kremach do twarzy i pod oczy, serum, płatkach pod oczy, a nawet w peelingach, mleczkach i piankach do mycia. Najlepszym rozwiązaniem będzie wybranie kosmetyków, które pozostają na skórze przez dłuższy czas. W codziennej pielęgnacji będzie to serum, krem czy emulsja, a 1-2 razy w tygodniu - maseczki w płachcie lub kremie. Krem z ceramidami sprawdzi się doskonale jako domknięcie wieczornej pielęgnacji. Sięgajmy po niego zawsze, gdy czujemy, że skóra potrzebuje dawki odżywienia i ochrony.
Pamiętajmy o nawilżaniu i natłuszczaniu naszej skóry, zwłaszcza gdy czynniki atmosferyczne są niesprzyjające dla naszej cery czyli zimą i latem po kilkugodzinnym pobycie np. nad oceanem.
Informacje zawarte w rubryce "Dla Zdrowia i Urody" nie stanowią porady lekarskiej i nigdy nie powinny jej zastępować. Wszelkie zabiegi muszą być wykonywane przez dyplomowanych specjalistów, a lekarstwa lub inne preparaty mogą być przyjmowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem.