Abecadlo - Diagnoza: alergia

Diagnoza: alergia

Dla zdrowia i urody
2023 / 05 / 02

Wiosna pełną parą, a co za tym idzie to wzmożone problemy u alergików, którzy źle reagują na pylenie się wielu drzew i kwiatów. Czy alergia może wystąpić w każdym wieku? Jaką rolę odgrywają predyspozycje genetyczne? Czy można skutecznie leczyć alergię? To są pytania, na które wciąż szukamy odpowiedzi i próbujemy wszelkich metod, by zapobiec lub zmniejszyć objawy tej uciążliwej przypadłości.

Określenie "alergia" ma zaledwie sto lat i oznacza zmienioną reakcję układu immunologicznego. Alergia to dolegliwość polegająca na nadmiernej reakcji organizmu przy kontakcie z alergenami, czyli czynnikami wywołującymi reakcję, występującymi w otoczeniu człowieka: roztoczami, bakteriami, wirusami, środkami chemicznymi, pokarmem, lekami i oczywiście wiosennymi pyłkami roślinnymi.

Alergia jest chorobą ogólnoustrojową i może dotyczyć każdego narządu i układu człowieka, w tym bardzo często układu oddechowego. Mechanizm powstawania alergii dróg oddechowych jest bardzo złożony - bierze w nim udział układ immunologiczny, szereg komórek, przeciwciał. Ta nadmierna reakcja na alergeny może doprowadzić do przewlekłego stanu zapalnego, nazywanego stanem alergicznym, którego konsekwencją są m.in. choroby alergiczne układu oddechowego, takie jak alergiczny nieżyt nosa, czy astma oskrzelowa.

Statystyki mówią, że alergia coraz częściej jest diagnozowana u dzieci i dorosłych. Dlaczego tak się dzieje? Choroby alergiczne występują w każdym wieku. Niestety coraz więcej dzieci do 10. roku życia zaczyna odczuwać sympotomy alergiczne. Już u 60% jest zdiagnozowana alergia.

W zależności od drogi przedostania się do organizmu, alergeny dzielimy na:
wziewne - wdychane z powietrzem i powodujące nieżyt nosa i astmę). Alergiczny nieżyt nosa jest chorobą, na którą cierpi co czwarty obywatel krajów rozwiniętych. Natomiast astma dotyczy 5-10% tych populacji i jest najbardziej niebezpieczną chorobą o podłożu alergicznym. W ciężkich przypadkach może nawet doprowadzić do śmierci. Najczęstszą przyczyną alergii w tej grupie jest pyłek roślin wiatropylnych. Najważniejszym źródłem alergenów wziewnych w pomieszczeniach są roztocza kurzu domowego. Roztocza to mikroskopijne (0,3 mm) pasożyty, które żywią się złuszczonym naskórkiem człowieka. Idealne warunki rozwoju mają w materacach, poduszkach, dywanach, meblach tapicerowanych. Również zwierzęta domowe typu koty, psy, chomiki, papużki, gołębie są źródłem silnych alergenów wziewnych. Pozostałe alergeny wziewne, jak pył z różnych zbóż, pył drzewny, bawełniany, powodują tzw. astmę zawodową.

pokarmowe - dostają się do organizmu wraz ze spożywanym pokarmem. Główne objawy alergii układu pokarmowego to wymioty, biegunka, ból brzucha. Objawy alergii jamy ustnej to świąd i obrzęk. Najczęstszym alergenem w tej kategorii jest mleko krowie, orzeszki ziemne, owoce morza. Często spotyka się również alergię na białko jaja kurzego, gluten (białko pszenicy), orzechy. Alergenem pokarmowym mogą być również leki, dodatki chemiczne do żywności, barwniki, korserwanty.

Nie każdemu dane jest rozkoszowanie się wąchaniem wiosennych kwiatów.

alergeny kontaktowe - w wyniku kontaktu ze skórą powodują atopowe zapalenie skóry, świąd, zaczerwienienie, wypryski. Najczęstszym alergenem kontaktowym jest wełna, kurz z betonu, kosmetyki, bakterie.

alergeny iniekcyjne - dostają się do organizmu poprzez wstrzyknięcie w formie zastrzyków lub jadu owadów. Powodują one objawy od świądu skóry aż po zagrażające życiu spuchnięcie, problemy z oddychaniem, zaburzenie pracy serca.

Najczęstszymi chorobami alergicznymi, na które obecnie cierpi ludzkość są: alergiczny nieżyt nosa i spojówek, astma oskrzelowa, alergie skórne (atopowe zapalenie skóry, pokrzywka).

W ostatnich latach, ośrodki epidemiologiczne na całym świecie odnotowują niebywały wzrost występowania alergii pokarmowych, a także - co jest szczególnie niepokojące - najbardziej groźnej formy alergii, czyli wstrząsu anafilaktycznego. Ponad sto milionów Amerykanów doświadcza różnego rodzaju alergii rocznie. Alergie są na szóstym miejscu w Stanach Zjednoczonych jako choroby przewlekłe, chroniczne. Co roku 200 tysięcy Amerykanów wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej - emergency medical care - spowodowanej alergią na jedzenie. W Europie np. w ciągu ostatnich dziesięciu lat, liczba alergików pokarmowych zwiększyła się dwukrotnie, a liczba pacjentów trafiających na szpitalne oddziały ratunkowe z powodu niepożądanych infekcji pokarmowych, wzrosła siedmiokrotnie. Jednak to Australia wiedzie prym, jeśli chodzi o ilość osób cierpiących na alergie pokarmowe, a tuż za nią plasuje się Wielka Brytania.

Niestety, z czasem będziemy coraz bardziej narażeni na różnego rodzaju alergie. Przyczyny tego niekorzystnego zjawiska są wielorakie, z całą pewnością należą do nich: zanieczyszczenie powietrza, wody, gleby, powszechne stosowanie antybiotyków, powszechne stosowanie dodatków do jedzenia, czyli konserwantów, poprawiaczy smaku, emulgatorów.

Nie ma alergii bez alergenu. Zatem najważniejsze jest ustalenie czynnika powodującego alergię i jego eliminacja z otoczenia lub diety. Wykonuje się różnego rodzaju testy, aby stwierdzić, na co dana osoba jest uczulona. Alergikiem można się stać w każdym momencie życia. Pierwsze objawy obserwujemy zarówno u noworodków, jak i ludzi w podeszłym wieku. Predyspozycje genetyczne odgrywają też ważną rolę. Udowodniono, że jeśli jedno z rodziców ma alergię, to jest 40% prawdopodobieństwa, że wystąpi ona u dziecka. A jeśli obydwoje rodziców, to aż 80%. Jednak decydującą rolę odgrywają czynniki środowiskowe.

W okresie wiosennym najsilniej uczulającą rośliną jest brzoza i jej różne odmiany. Jej pyłki można znaleźć w powietrzu od stycznia do lipca. Najczęstszymi dolegliwościami związanymi z jej pyleniem jest świąd skóry, łzawienie oczu i nieżyt nosa. Jeśli dojdzie do tego: przedłużający się kaszel, duszność, spadek wydolności oddechowej, chrypka, to powinniśmy szukać porady u specjalisty. Nie powinniśmy się leczyć na własną rękę. Pamiętajmy, że alergia to choroba przewlekła, związana z toczącym się stanem zapalnym. Tak się dzieje np. w astmie oskrzelowej. Odpowiednio dobrana kontrola choroby, dobranie skutecznych leków, ich właściwe dawkowanie, leżą w kompetencjach specjalisty. Zaniedbania w tym zakresie grożą poważnymi i często nieodwracalnymi skutkami.

W leczeniu alergii najważniejsze jest ustalenie alergenu. W przypadku nadwrażliwości na pyłki roślin, alergeny kurzu domowego, sierść kota, jadu owadów błonkoskrzydłowych (osy, pszczoły) stosuje się immunoterapię. Jest to forma odczulania chorego, dająca dużą szansę na pozbycie się lub złagodzenie objawów nadwrażliwości. W przypadku astmy, alergicznego nieżytu nosa i spojówek, pokrzywki, atopowego zapalenia skóry, stosuje się leki antyhistaminowe, steroidowe. Trzeba pamiętać, że osoby zagrożone wstrząsem anafilaktycznym, alergią pokarmową, alergią na leki czy na jad owadów, należy zaopatrzyć w adrenalinę. W przypadku ciężkich, przewlekłych chorób alergicznych, stosuje się od kilku lat leki biologiczne. Są to przeciwciała monoklonalne, które podawane w formie iniekcji pozwalają osiągnąć spektakularne ustąpienie objawów choroby.

Badacze nie mają dobrych wiadomości dla osób uczulonych na pyłki. Zmiany klimatyczne i zanieczyszczenie środowiska mają duży wpływ na wydłużenie okresu pylenia roślin i zwiększenie stężenia pyłków w atmosferze. Według naukowców amerykańskich, do 2040 roku stężenie alergenów roślinnych podwoi się. Jeśli dodamy do tego wzrost zachorowań na alergie pokarmowe, to wyłania nam się lider chorób chronicznych, którym staje się alergia.

Informacje zawarte w rubryce "Dla Zdrowia i Urody" nie stanowią porady lekarskiej i nigdy nie powinny jej zastępować. Wszelkie zabiegi muszą być wykonywane przez dyplomowanych specjalistów, a lekarstwa lub inne preparaty mogą być przyjmowane wyłącznie po konsultacji z lekarzem.